ไม่ว่าคุณจะขี่ทุกวันหรือออกทริปเป็นครั้งคราว โอกาสที่ มอเตอร์ไซค์ล้ม มีได้เสมอ ตั้งแต่การล้มเบา ๆ ตอนเข็น ล้มความเร็วต่ำบนถนนลื่น ไปจนถึงล้มจากการเบรกกะทันหัน สิ่งสำคัญคือ การป้องกันอย่างถูกวิธีตั้งแต่วินาทีแรก เพื่อเซฟทั้งคนและรถ ดังนั้นบทความนี้จะรวบขั้นตอนช่วยให้เตรียมตัวรับมือเมื่อ มอเตอร์ไซค์ล้ม ได้ง่ายดาย สามารถทำตามได้ทันที เริ่มด้วยวิธีตั้งสติ เคลื่อนย้ายรถ ตรวจเช็กรถ 12 จุด วิธีสตาร์ทหลังล้ม ไปจนถึงการป้องกันไม่ให้ มอเตอร์ไซค์ล้ม ซ้ำอีก
สาเหตุยอดฮิตที่ทำให้ มอเตอร์ไซค์ล้ม
- พื้นลื่น หรือสิ่งแปลกปลอม: น้ำมันหล่อลื่น ทราย หินกรวด ฝาท่อโลหะ ฝนแรก
- เบรก–เร่งผิดจังหวะ: เบรกแรงขณะรถเอียงมาก หรือบิดคันเร่งแรงบนพื้นยึดเกาะต่ำ
- ยาง–แรงดันไม่เหมาะ: ยางสึก แรงดันอ่อน หรือแข็งเกินไป ทำให้เกาะถนนน้อย
- มุมมองจำกัด: รถตัดหน้า หลุมบ่อ หรือเส้นกันลื่นที่โค้ง
- ท่านั่ง–บรรทุก: น้ำหนักด้านหลังมากเกินไป กระเป๋าแข็งติดแฟริ่งจนบังคับลำบาก
- อุปกรณ์ชำรุด: ผ้าเบรกหมด โช้ก ลูกปืนคอหลวม คันเร่งค้าง
สิ่งแรกที่ต้องทำเมื่อ มอเตอร์ไซค์ล้ม
- ตั้งสติและสร้างความปลอดภัยก่อน: ปล่อยคันเร่ง เปิดไฟฉุกเฉิน เข็นรถเข้าขอบทาง หรือไหล่ทาง จากนั้นตรวจตัวเอง รวมถึงคนซ้อน ตั้งแต่ศีรษะ อาการเวียนหัว แผลถลอก เลือดไหลมีไหม สุดท้ายอย่าเพิ่งรีบขี่ต่อ หากสงสัยกระดูก ข้อมือ หัวไหล่บาดเจ็บ ให้โทรขอความช่วยเหลือทันที
- ห้ามสตาร์ททันที: มอเตอร์ไซค์ล้ม บางครั้งน้ำมันเครื่องจะไหลผ่านท่อหายใจเข้ากรองอากาศ หรือน้ำเชื้อเพลิงท่วมกระบอกสูบ โดยเฉพาะคาร์บูเรเตอร์ การสตาร์ททันทีอาจทำให้เครื่องฮายดรอล็อก หรือเดินสะดุดหนักขึ้น
เช็กรถ 12 จุดหลัง มอเตอร์ไซค์ล้ม
- ของเหลวรั่ว ดูคราบใต้เครื่อง รอบฝาครอบวาล์ว ปลั๊กน้ำมันเครื่อง ท่อยางหม้อน้ำ ถ้ามีน้ำมัน หรือน้ำหล่อเย็นหยด อย่าขี่ต่อเด็ดขาด
- แฮนด์ คอ โช้ก หมุนแฮนด์สุดซ้าย–ขวา ต้องไม่ฝืดหรือดังกึก มองแกนโช้กว่าคด มีรอยครูดหรือไม่
- ล้อ ดุม ซี่ลวด ยกล้อหมุนเช็คศูนย์ ถ้าส่าย หรือเบี้ยวมาก ให้เรียกรถยกไปจะดีกว่า
- เบรกหน้า–หลัง คันเบรกต้องไม่ค้าง ผ้าเบรกไม่หลุด กดแล้วแข็งตัวปกติ ไม่มีน้ำมันเบรกซึม
- คันเกียร์–พักเท้า คันเกียร์ เบรกหลังคดทำให้เข้าเกียร์ยาก ดัดพอกลับบ้านได้แต่ควรเปลี่ยน
- คันเร่ง–สายคลัตช์ คันเร่งต้องคืนไว สายคลัตช์ไม่ตึง ฝืดผิดปกติ
- กระจก ไฟ สวิตช์ ไฟหน้า ไฟเลี้ยว ไฟเบรกต้องติดครบ สวิตช์คัตออฟไม่ค้าง
- โซ่ สายพาน–สเตอร์ โซ่กระชากอาจหลุดราง เช็คความตึงและแนวตรงของล้อหลัง
- ยาง หินคา แผลบวม ดอกยางฉีก ควรเปลี่ยนทันที
- ถังน้ำมัน–ท่อไอเสีย ท่อบี้ หัก อาจอั้นไอเสีย รถอืดหรือดับ
- กรองอากาศ–ท่อไอดี ล้มด้านกรองอากาศ ให้เปิดเช็คว่ามีน้ำมันเครื่อง น้ำเข้าไหม
- แฟริ่ง–การ์ดล้ม ชิ้นส่วนแตกหักอย่าปล่อยให้ไปบาดสายไฟ สายเบรก
วิธีสตาร์ทเครื่องหลัง มอเตอร์ไซค์ล้ม
อันดับแรกให้ตรวจน้ำมันเครื่องในกรองอากาศ ถ้ามีให้เททิ้ง–เช็ด ทำความสะอาดฟองน้ำ ไส้กรอง จากนั้นไปเช็กเครื่องหัวฉีด ด้วยการบิดคันเร่งสุด บางรุ่นคือโหมดตัดฉีด สตาร์ท 3–5 วินาที พัก แล้วลองใหม่ ต่อเนื่องด้วยการตรวจสอบเครื่องคาร์บูเรเตอร์ ให้ปิดก๊อกน้ำมัน สตาร์ทย้ำ 3–4 จังหวะ ระบายน้ำมันส่วนเกิน เปิดก๊อกแล้วสตาร์ทอีกครั้ง สุดท้ายลองเช็คสวิตช์ขาตั้ง คัตออฟ เพราะเมื่อ มอเตอร์ไซค์ล้ม แรงกระแทกทำให้สวิตช์รวนได้
ความเสียหายที่พบบ่อยและแนวแก้เบื้องต้น
- แฮนด์คด ล้อเอียง: คลายน็อตยึดแผงคอเล็กน้อย จัดศูนย์แฮนด์ชิดผนัง ยาง แล้วขันตามแรงบิด ควรให้ช่างทำถ้าไม่ชำนาญ
- ก้านเบรก–คลัตช์หักปลาย: เปลี่ยนใหม่ดีที่สุด ชั่วคราวใช้ปลอกยางหุ้มขอบคม
- กระจกแตก: ถอดออกกันบาดมือ แล้วรีบเปลี่ยนเพื่อทัศนวิสัย
- แฟริ่งแตก–หูยึดฉีก: ใช้เคเบิลไทด์ เทปผ้ารัดชั่วคราว ไม่ให้ปลิวไปพันล้อ
- สกู๊ตเตอร์ออกตัวสั่น: เปิดฝา CVT เป่า–ผึ่งไล่ฝุ่นผ้าเบรกคลัตช์
ป้องกันไม่ให้ มอเตอร์ไซค์ล้มซ้ำ
ปรับพฤติกรรมและทักษะ
เงยสายตามองไกล รักษาเส้นทางไหล ปล่อยเบรกก่อนเข้าโค้ง แล้วค่อยแตะคันเร่งคงที่ หากเป็นไปได้ลองซ้อมเบรกฉุกเฉินบนพื้นโล่ง เรียนรู้ระยะหยุดรถของตัวเอง สุดท้ายอย่าลืมระวังเส้นสี ฝาท่อ กรวด โดยเฉพาะตอนฝนตก
ตั้งรถให้เหมาะกับเรา
เริ่มต้นที่การปรับระยะคันเบรก หรือคลัตช์ให้พอดีมือ แรงดันยางตามสติ๊กเกอร์ ส่วนโช้ก พรีโหลด รีบาวนด์ให้เหมาะน้ำหนักตัวและสัมภาระ อย่าลืมเปลี่ยนยางตามอายุ สภาพการใช้งาน อย่ารอจนแข็ง
ใช้อุปกรณ์ช่วยลดความเสียหาย
อุปกรณืที่ช่วยลดความเสียหายเมื่อ มอเตอร์ไซค์ล้ม มีหลายอย่าง เช่น การ์ดล้ม สไลเดอร์ ช่วยเซฟเครื่อง แฟริ่ง, แฮนด์การ์ด ป้องกันก้านเบรก คลัตช์ และเสื้อการ์ด กางเกงการ์ด ถุงมือ รองเท้าข้อสูง ป้องกันตัวผู้ขับขี่
เช็กร่างกายหลัง มอเตอร์ไซค์ล้ม
แม้ มอเตอร์ไซค์ล้ม จะล้มเบา ๆ ก็อย่ามองข้ามอาการค่อย ๆ มา เช่น ปวดคอ ไหล่ มือชา เวียนหัว หากมีอาการต่อเนื่องเกิน 24–48 ชม. หรือมีแผลศีรษะรุนแรง ให้พบแพทย์ทันที ความปลอดภัยมาก่อนรถเสมอ
สรุป มอเตอร์ไซค์ล้ม ล้มได้ แต่อย่าล้มซ้ำจากความประมาท
สรุปแล้วการตั้งสติ จะทำให้ปลอดภัย รวมถึงการตรวจรถเป็นระบบทุกครั้งที่เกิดเหตุ มอเตอร์ไซค์ล้ม ทำตามลำดับ หยุดสตาร์ท ย้ายรถ เช็คของเหลว เบรก ยาง แฮนด์ กรองอากาศ แล้วค่อยพิจารณาสตาร์ท หากมีอาการผิดปกติให้เรียกรถยกและให้ช่างตรวจ อย่าฝืนขี่ไปเสี่ยงเพิ่ม โค้ดลับเพื่อลดโอกาส มอเตอร์ไซค์ล้ม ในอนาคต คือ ทักษะพื้นฐาน ผสมผสานกับการเซ็ตอัพ และอุปกรณ์ เมื่อคนพร้อม รถพร้อม ถนนพร้อม การขี่ก็จะกลับมาสนุก ปลอดภัย และมั่นใจเหมือนเดิมทุกกิโลเมตร!