สเตอร์รถ คือ อะไร? ปรับยังไงให้วิ่งดี แรงถึง ประหยัดขึ้น ปลอดภัยกว่าเดิม

เวลาพูดถึงการดูแลมอเตอร์ไซค์ หลายคนจะนึกถึงน้ำมันเครื่อง ยาง ผ้าเบรก แต่ชิ้นส่วนหนึ่งที่ถูกละเลยบ่อย ๆ คือ สเตอร์รถ ทั้งที่จริงแล้วเป็นตัวกำหนด “นิสัยรถ” แบบชัดมาก ทั้งอัตราเร่ง ปลายไหลไหม รอบจัดหรือเปล่า แถมถ้าปล่อยให้สึกก็เสี่ยงโซ่ขาดกลางทางได้เลย บทความนี้จะพามารู้จักสเตอร์แบบเข้าใจง่าย ตั้งแต่ประเภท การทำงาน การเลือกเบอร์ การซ่อมและเปลี่ยน พร้อมราคาโดยประมาณ

สเตอร์รถ คือ อะไร อยู่ตรงไหนในระบบขับเคลื่อน

สเตอร์รถ คือฟันเฟืองกลม ๆ ที่ใช้ทำงานร่วมกับโซ่ มีสองตัวหลัก ๆ คือ สเตอร์หน้า ติดกับเพลาข้อเหวี่ยง ชุดเกียร์ ออกมาจากเครื่องยนต์ และสเตอร์หลัง ติดกับล้อหลัง เป็นตัวรับกำลังแล้วส่งให้ล้อหมุน เวลาบิดคันเร่ง กำลังจากเครื่องยนต์จะหมุนสเตอร์หน้า เกิดแรงดึงโซ่ไปหมุนสเตอร์หลังทำให้ล้อหลังหมุน ถ้าเปรียบให้เห็นภาพ สเตอร์รถ ก็เหมือนชุดเฟืองจักรยานนั่นแหละ แต่รับแรงเยอะกว่าและหมุนเร็วกว่าเยอะ

สเตอร์รถ มีกี่ประเภท แบ่งยังไงบ้าง

1.แบ่งตามตำแหน่ง สเตอร์หน้า สเตอร์หลัง

• สเตอร์หน้า: ฟันเล็ก จำนวนฟันน้อยกว่าหลัง รับแรงบิดสูงกว่า การเปลี่ยน “หนึ่งฟัน” มีผลต่ออัตราทดค่อนข้างเยอะ
• สเตอร์หลัง: ฟันใหญ่ จำนวนฟันเยอะกว่า เปลี่ยนเพื่อปรับนิสัยรถละเอียดขึ้น เช่น เพิ่ม 1–2 ฟันให้ต้นดีขึ้น

เวลาพูดถึงการเปลี่ยน สเตอร์รถ มักหมายถึงการปรับจำนวนฟันหน้าหลังให้เหมาะกับสไตล์ขี่

2.แบ่งตามวัสดุ

• เหล็ก (Steel): ทนทานสุด ใส่แล้วอยู่ยาว เหมาะใช้งานประจำวัน เดินทางไกล
• อลูมิเนียม (Aluminium): เบา รถล้อไวขึ้นเล็กน้อย นิยมในสายซิ่งลงสนาม แต่สึกเร็วกว่าเหล็ก
• สแตนเลส ไฮบริด: ทนสนิม ดูสวย แต่ราคาแรงกว่านิดหน่อย

สำหรับสายใช้งานทุกวัน เน้นคุ้ม ให้โฟกัสเหล็กเป็นหลัก ส่วนอลูฯ เหมาะคนที่โอเคกับการเปลี่ยนบ่อยขึ้นเพื่อแลกความเบา

3.แบ่งตามจำนวนฟันและอัตราทด

• สเตอร์หน้าฟันน้อยลง ส่งผลให้อัตราทดจัดขึ้น รถออกตัวดี เจอภูเขาชันบรรทุกของสบาย แต่ปลายสั้น รอบสูง
• สเตอร์หลังฟันเพิ่มขึ้น ได้ผลคล้ายกันคือจัดต้นขึ้น แต่ไม่รุนแรงเท่าปรับสเตอร์หน้า
• สเตอร์หน้าฟันเพิ่มขึ้น หรือหลังฟันลดลง ได้อัตราทดยาวขึ้น รอบตก วิ่งทางไกลรอบต่ำลง ประหยัดขึ้น แต่ต้นจะอืดกว่าเดิม

คนเล่น สเตอร์รถ มักจะเล่นคู่กัน เช่น เดิม 14/38 เปลี่ยนเป็น 14/40 หรือ 13/38 ฯลฯ เพื่อปรับคาแรกเตอร์ให้เหมาะกับการใช้งาน

สเตอร์รถ มีประโยชน์อย่างไรต่อการขี่จริง

• ปรับบุคลิกรถได้โดยไม่ต้องยุ่งกับเครื่อง: แค่องค์ประกอบเล็ก ๆ อย่างสเตอร์รถ เปลี่ยนฟันไม่กี่ฟัน รถก็เปลี่ยนฟีลทันที
• ช่วยให้ขี่ในเมืองสบายขึ้น: รถต้นจัดขึ้น ออกตัวไม่ต้องบิดเยอะ ลัดเลาะง่าย
• ช่วยให้วิ่งไกลประหยัดขึ้น: ถ้าเล่นอัตราทดยาวขึ้น รอบเครื่องยนต์ที่ความเร็วเดินทางจะต่ำลง เสียงเงียบ กินน้ำน้อยลง
• รองรับการบรรทุก ขึ้นเขา: คนที่ใส่กล่องหลัง ขี่ออกทริปบ่อย ๆ ถ้าไม่ปรับสเตอร์รถเลยอาจรู้สึกว่ารถอืด การลดฟันหน้า เพิ่มฟันหลังนิดหน่อยช่วยได้มาก

การทำงานร่วมกันของ สเตอร์รถ กับโซ่และเกียร์

ระบบส่งกำลังหลักคือ เกียร์ที่ส่งแรงไปยังสเตอร์หน้า ทำให้โซ่หมุนส่งแรงไปสเตอร์หลังและส่งแรงหมุนไปที่ล้อต่อซึ่งเกียร์แต่ละเกียร์มีอัตราทดของมันเอง สเตอร์รถ เป็นชุดอัตราทดสุดท้ายที่คูณเข้าไปอีกที ดังนั้นโซ่ต้องตึง หลวมในระยะที่เหมาะ ถ้าตึงไปหลวมไปก็ทำให้ฟันสเตอร์สึกเร็ว หรือมีเสียงดัง สะบัด เวลาคิดเรื่อง สเตอร์รถ จึงไม่ใช่ดูแต่จำนวนฟัน แต่ต้องคิดร่วมกับเกียร์และเส้นทางที่ใช้ด้วย

สเตอร์รถสึก พัง มีอาการยังไง

อาการที่มองเห็น

• ฟันสเตอร์แหลม บาง เอียง เหมือนตะขอ
• ฟันบางซี่สึกกว่าชาวบ้าน หรือบิ่นหาย
• โซ่ลอยบนฟัน ไม่นั่งเต็มร่องเหมือนตอนใหม่
• สเตอร์หลังมีรอยกระแทก งอจากหินหรืออุบัติเหตุ

อาการที่รู้สึก ได้ยิน

• มีเสียงกร้อก ๆ หรือกึก ๆ จากด้านท้ายเวลาบิด ผ่อนคันเร่ง
• รู้สึกกระชากเวลาเปิดปิดคันเร่ง
• ตั้งโซ่แล้วเดี๋ยวตึง เดี๋ยวหย่อนเมื่อหมุนล้อ บ่งชี้ว่า สเตอร์รถ หรือโซ่สึกไม่เท่ากัน

ถ้าเริ่มเป็นแบบนี้ ให้เริ่มเตรียมเปลี่ยนชุดโซ่สเตอร์ได้เลย อย่าฝืนใช้จนโซ่ขาดกลางทาง

ซ่อมเปลี่ยน สเตอร์รถ ยังไงดี

เปลี่ยนเป็นชุดโซ่สเตอร์ไปเลยดีที่สุด

โดยทั่วไปช่างจะแนะนำว่า ถ้าจะเปลี่ยน สเตอร์รถ ควรเปลี่ยนโซ่ สเตอร์หน้า และสเตอร์หลังไปพร้อมกัน เพราะส่วนใหญ่สึกไปด้วยกัน ถ้าเปลี่ยนอย่างใดอย่างหนึ่ง โซ่เก่าจะกินฟันสเตอร์ใหม่ หรือสเตอร์ใหม่กินโซ่เก่า ทำให้เสื่อมเร็วและเปลืองสุดท้าย

ราคา สเตอร์รถและชุดโซ่สเตอร์ โดยประมาณ

• สเตอร์หน้า (ชิ้นเดียว): ราว 100–400 บาท
• สเตอร์หลัง (ชิ้นเดียว): ราว 200–800 บาท (หรือมากกว่าสำหรับรุ่นใหญ่)
• ชุดโซ่–สเตอร์ (หน้า+หลัง+โซ่)
  • รถเล็ก 110–125 ซีซี: ประมาณ 600–1,500 บาท
  • รถ 150–300 ซีซี: ประมาณ 1,200–3,000+ บาท
• ค่าแรงเปลี่ยนชุดโซ่–สเตอร์รถ: ราว 200–500 บาท แล้วแต่ร้านและรุ่นรถ

หากใช้ของแท้ศูนย์ แบรนด์พรีเมียม หรือเปลี่ยนสายแข่ง ราคาก็จะขยับสูงขึ้นตามคุณภาพ

สรุป สเตอร์รถ อะไหล่ชิ้นเล็ก แต่มีผลใหญ่ต่อฟีลลิ่งและความปลอดภัย

สรุปแม้มองเผิน ๆ จะเป็นแค่จานฟันเฟือง แต่จริง ๆ แล้ว สเตอร์รถ เป็นเหมือนหัวใจของอัตราทดสุดท้ายที่กำหนดนิสัยรถ จะจัดต้น จะเน้นปลาย หรือบาลานซ์กลาง ๆ ก็จูนได้ผ่านการเลือกจำนวนฟันที่เหมาะสม ยิ่งถ้าดูแลโซ่สเตอร์ให้ดี ตั้งระยะถูก หล่อลื่นสม่ำเสมอ เปลี่ยนเป็นชุดเมื่อสึกพร้อมกัน คุณจะได้รถที่ขี่นุ่ม เงียบ ไม่กระชาก ออกตัวมั่นใจ และวิ่งไกลได้อย่างสบายใจ จะไปไหนก็ขับขี่สนุกปลอดภัยแน่นอน